Yüksek tansiyon olarak da bilinen hipertansiyon, atardamarlarda kanın normalden daha yüksek basınçla akması sonucu kan basıncının olması gerekenden daha yüksek olması durumudur. Yüksek tansiyonda kan arter duvarlarına karşı yüksek basınçla akar ve bu anlarda kan basıncı 140/90'ın üzerinde olur. Tedavi edilmediğinde zamanla kalp hastalığı, felç ve birtakım sağlık sorunlarına neden olabilen yüksek tansiyon, tuz tüketiminin azaltılması, daha sağlıklı beslenmek, düzenli egzersiz yapmak ve tansiyon ilaçlarıyla gibi tedavi yöntemleri içerir.
Hipertansiyon; uzun süre belirti vermeden sessiz bir şekilde ilerleyerek böbrek, beyin, kalp ve damar sistemine verebilir. Kişide baş dönmesi, nefes darlığı, sık idrara çıkma, bulanık görme gibi sorunlar ortaya çıkarsa bu durum yüksek tansiyon belirtileri olarak kabul görür.
Yüksek tansiyonun en temel nedeni aşırı tuz tüketimi, hareketsiz yaşam, sigara alkol tüketimi, obezite, diyabet ve strestir. Yüksek tansiyonu olan kişilerin mutlaka sağlıklı beslenmeleri, sigarayı bırakmaları, egzersiz yapmaları ve kilo vermeleri gerekmektedir.
En sık görülen hipertansiyon belirtileri, baş ve ensde ağrı, sık idrara çıkma baş dönmesi, nefes darlığı, çabuk yorulma ve halsizlik çarpıntı, burun kanaması, görüşte bozukluk, göğüs ağrısı ve kulaklarda çınlamadır. Vücutta ödem oluşması da yüksek tansiyonda görülen belirtilerdir.
Yüksek tansiyonun sebepleri
-Stres
-Aşırı kilo
-Diyabet
-Genetik etkenler
-Tiroid sorunları
-Yaş
-Sağlıksız ve sodyum açısından yüksek beslenme
-Hareketsiz yaşam
-Magnezyum, kalsiyum ve potasyumun yetersiz alımı
-Cinsiyet (Esansiyel hipertansiyon kadınlara göre erkekleri daha çok etkiler.)
Eğer kan basıncı yüksekliği doğrudan bir nedene dayanıyorsa bu durum ikincil hipertansiyon olarak adlandırılır. İkincil hipertansiyonun nedenleri ise aşağıdaki gibidir:
Uyku apnesi
Conn sendromu
Bağışıklığı baskılayan ilaçlar
Kronik böbrek hastalıkları
Yüksek Tansiyona Ne İyi Gelir?
Sağlıklı yaşam tarzı, yüksek tansiyonu kontrol altında tutmaya yardımcı en önemli faktör olarak adlandırılıyor. Aşırı kilo uykuda nefes almayı zorlaştırır. Bu da uyku apnesine ve kişinin kan basıncının yükselmesine neden olur. Bu nedenle ideal kilo korunmalı, fazla kilolar verilerek ideal kiloya düşülmelidir.
Koşu, yürüyüş, bisiklet gibi aktivitelerin düzenli yapılması da kan basıncının düzenlenmesini destekler. Günde 30 dakikalık orta düzey fiziksel aktivite ile yüksek tansiyon riski azalabilir.
Sağlıklı ve dengeli beslenme kan basıncının kontrol altına alınmasında önemli. Kaliteli protein içeren et, süt, yumurta; tam tahıllı gıdalar, ceviz, fındık, badem, avokado, bitkisel yağlar mutlaka beslenmede bulunmalıdır. Bunun yanında potasyum zengini muz, patates, avokado gibi sebze ve meyveler de beslenme rutinine dahil edilmelidir. Böylelikle tuzun kan basıncı üzerindeki etkileri azaltılabilir.
Tuzda bulunan sodyum günlük alınması gereken miktardan fazla alındığında damarlardaki kan hacmi artar, böbreklerde sıvı-elektrolit dengesi bozulur. Bunun sonucunda da yüksek tansiyon yaşanır. Yüksek tansiyon hastaları bu nedenle günlük tuz tüketiminde 1.5 gramı aşmamalıdır.
Kişinin uyku kalitesi ve süresinde azalma da hipertansiyon riskini artırabilir ve hâlihazırda yüksek tansiyonu bulunan kişilerde belirtileri şiddetlendirebilir. Bu nedenle uyku kalitesine önem verilmeli, uykuya dalmakta zorluk yaşanması durumunda mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.
Yüksek Tansiyonu Düşüren Gıdalar
1. Narenciye
Greyfurt, limon ve portakal gibi turunçgillerin, tansiyonu düşürücü etkileri vardır. Yüksek tansiyon gibi kalp hastalığı risk faktörlerini azaltmaya yardımcı olacak bu vitaminler, mineraller ve bitki bileşikleri ile yüklüdür. Aynı zamanda portakal veya greyfurt suyu içmekte yüksek tansiyonu düşürür. Ancak greyfurtu tüketmek ya da suyunu içmek, tansiyon ilaçlarını etkileyebileceği için, bu konuda doktorunuza danışmanız gerekmektedir.
2. Somon ve Diğer Yağlı Balıklar
Mükemmel bir omega-3 yağ kaynağı olan yağlı balıkların, kalp sağlığına önemli faydaları vardır. İltihabı azalttığı gibi kan damarlarını daraltan bileşiklerin seviyelerini de azaltır ve yüksek tansiyonu düşürür.
3. Pazı
Potasyum ve magnezyum gibi tansiyonu dengeleyen besinler ile dolu yapraklı bir yeşilliktir. Yüksek tansiyona iyi gelen gıdalar arasında yer alan pazıyı, 145 gramlık pişirip haşladığınızda günlük potasyum ve magnezyum ihtiyacınızın %17 – %30’u karşılanır.
4. Kabak Çekirdeği
Kabak çekirdeği, kan basıncının kontrolü için önemli bir besin kaynağıdır. Özellikle kabak çekirdeği yağının yüksek tansiyon için güçlü bir doğal çare olduğu kanıtlanmıştır.
5. Fasulye ve Mercimek
Lif, magnezyum ve potasyum gibi tansiyonu düzenlemeye yardımcı olan besinler arasında yer alırlar. Ayrıca fasulye ve mercimek tüketmenin, yüksek tansiyon seviyelerini düşürdüğü de kanıtlanmıştır.
6. Meyveler
Meyveler, yüksek tansiyon dışında kalp hastalığı risk faktörlerini de azaltmaya yardımcı olur. Zengin bir antioksidan kaynağı olan meyveler, kandaki nitrik oksit seviyelerini artırır ve kan damarlarını kısıtlayan moleküllerin üretimini azaltır. Yaban mersini, çilek ve ahududu gibi besinler, tansiyon düşüren besinler arasından sadece birkaçıdır.
7. Amarant
Amarant gibi tam tahıllı yemekler, tansiyonu düşürmeye yardımcı olur. Aynı zamanda tam tahıllı besinlerin, yüksek tansiyon riskini azalttığı da belirlenmiştir. Magnezyum bakımından yüksek tam tahıllı bir üründür ve bu nedenle bir fincan 246 gram pişmiş amarant, günlük magnezyum ihtiyacınızın %38’ini karşılar.
8. Antep Fıstığı
Oldukça besleyici bir ürün olan antep fıstığı, tüketildiğinde sağlıklı kan basıncı seviyeleri ile ilişkilidir. Potasyum, kalp sağlığı ve kan basıncının düzenlenmesi adına gerekli birçok besin maddesini içerir.
9. Havuç
Pek çok insanın diyetinde temel bir sebze olan havuç, gevrek, tatlı ve besleyici özelliğe sahiptir. Tansiyon düşüren besinler arasında bulunan havuç, kan damarlarını gevşetir, iltihaplanmayı azaltır ve yüksek tansiyonu düşürür. Pişmiş veya çiğ olarak tüketilir ancak özellikle çiğ yemek tansiyonu düşürmek için daha faydalıdır.
10. Kereviz
Tansiyon üzerinde olumlu etkileri olabilecek popüler bir sebze olan kereviz, yine kan damarlarını gevşetmeye ve kan basınıcı seviyelerini düşürmeye yardımcı olur.
11. Domates ve Domates Ürünleri
Pek çok besin açısından zengin olan domates ve ürünleri, yüksek tansiyonu düşürür, kalp hastalığı riskini azaltır, kan basıncını iyileştirir ve kalp hastalığına bağlı ölüm riskini azaltır.
12. Brokoli
Dolaşım sistemi konusunda oldukça etkili olan brokoli, kan damarı işlevini geliştirir, vücuttaki nitrik oksit seviyelerini artırır ve kan basıncını düşürmeye yardımcı olur.
13. Yoğurt
Tansiyon düşüren besinlerden bir diğeri de yoğurttur. Potasyum ve kalsiyum olmak üzere kan basıncını düzenlemeye yardımcı olan mineraller ile doludur ve besin açısından yoğun olan bir süt ürünüdür.
14. Otlar ve Baharatlar
Bazı otlar ve baharatlar, kan damarlarının gevşemesine yardımcı olur ve tansiyonu düşürücü güce sahip bileşikler içerir. Bunlar arasında; kereviz tohumu, kişniş, safran, limon otu, çörek otu, tarçın, fesleğen, kakule ve zencefil gibi baharatlar yer alıyor.
15. Chia ve Keten Tohumu
Yine yukarıdaki gıdalar gibi chia ve keten tohumu da, potasyum, magnezyum ve lif dahil olmak üzere tansiyon düzenlenmesi için gerekli olan besinler ile doludur.
16. Pancar, Pancar Yeşillikleri ve Pancar Suyu
Pancar ve pancar yeşillikleri son derece besleyici ürünlerdendir. Ayrıca sağlıklı kan basıncı seviyelerini yükseltir, kan damarlarını gevşetir ve tansiyonu düşürür. Diyetinize eklediğiniz takdirde, genel sağlığınızı da iyileştirme potansiyeline sahiptir.
17. Ispanak
Pancar gibi ıspanakta nitrat açısından yüksektir. Öte yandan antioksidanlar, potasyum, kalsiyum ve magnezyum ile yüklüdür. Bu nedenle yüksek tansiyonu olan kişiler için birebirdir.
Yüksek tansiyon ile mücadele ediyorsanız beslenmenize çok dikkat etmeniz gerekir. Çünkü yiyecekler ve içecekler kan basıncınız üzerinde son derece etkilidir. Özellikle bazı gıdalar tansiyonu yükseltici özellik taşırken bazıları tansiyonu düşürür. Fazla kilolu olmak da yüksek tansiyon açısından bir risk faktörüyken kilo vermek tansiyonunuzun daha normal düzeylere inmesine yardımcı olabilir.
Yüksek tansiyona sahip olan hastaların uzak durması gereken besinler
-Şekerli yiyecekler ve içecekler
-Kafeinli içecekler
-Doymuş yağlar
-Alkol
Kaynak; https: https://www.memorial.com.tr/ - //www.buyukanadoluhastanesi.com/ - https://avicennaint.com/ - https://www.slimcity.com.tr/