VAN (AA) - EMRE ILIKAN - Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ) Veterinerlik Fakültesi öncülüğünde hazırlanan "akıllı kapsül" ile süt inekleri ve besi sığırlarının bakım ve besleme hatalarından kaynaklanan hastalıklara karşı korunması hedefleniyor.
Van YYÜ'deki akademisyenlerin öncülüğünde Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Güney Kore'den 2 üniversite, 4 enstitü ve Romanya'dan bir üniversite ile 2 enstitünün paydaşlığında "Metabolik Hastalıklar için Akıllı Rumen Kompozitleri" projesi hazırlandı.
TÜBİTAK ile Avrupa Birliği'nden 1 milyon avro destek almaya hak kazanan proje kapsamında bilim insanları, süt inekleri ve besi sığırlarını bakım ve besleme hatalarından kaynaklanan hastalıklara karşı korumak amacıyla hayvan bağırsağından akıllı kapsül üretmek için çalışma başlattı.
İnekler ve besi sığırlarının sindirim organı olan işkembesine yerleştirilecek, 3, 6 ve 12 aya kadar etkisini gösterebilecek akıllı kapsül, içindeki biyolojik etkili doğal bileşen sayesinde hayvanları hastalıklara karşı koruyacak.
2027'nin sonunda tamamlanması planlanan çalışmayla, süt ve et üretiminin sürdürülebilir hale getirilerek verim kaybının önüne geçilmesi amaçlanıyor.
- "Hayvanda herhangi bir zararlı etki oluşturmuyor"
Proje koordinatörü Van YYÜ Veteriner Fakültesi Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Taylan Aksu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, hakem aşamalarından başarıyla geçen özgün projelerini hayata geçirmek için çalışmaya başladıklarını söyledi.
Projenin laboratuvar ve saha çalışmalarıyla destekleneceğini anlatan Aksu, şunları kaydetti:
"Özellikle süt inekleri başta olmak üzere besi sığırlarının çevresel, yetersiz ve dengesiz beslenme veya dönemsel olarak hayvan metabolizmasındaki değişikliklerden kaynaklanan beslenmeye bağlı hastalıklara yakalanmasını önlemek istiyoruz. Üreteceğimiz akıllı kapsül halk dilinde işkembe olarak bilinen 'rumen' adlı sindirim organında faaliyet gösterecek. Hayvan dokusundan çok katmanlı bir kapsül üreteceğiz. Kapsül hem hayvanın verilen yemden daha fazla yararlanmasını hem de daha sağlıklı olmasını sağlayacak. Çalışmamız akıllı bir kapsül üretmeye yönelik. Hayvanlarda belli zaman aralığında etkicil doğal maddelerin kontrollü salınımını sağlayacak, doğal, rezorbe (çözünürlük) olabilen, hayvanda zararlı bir etki oluşturmayan, çevreci bileşenlerinden ayrıldıktan sonra metabolize olabilen akıllı bir üründür. Kapsül kendi içinde farklı biyolojik ajanları içeriyor olacak. Bunların tamamı organik tabanlı, farklı sistemik etkileri bulunuyor."
- "Rumen sıvısından çalışmaya başladık"
Koruyucu etkiyle verimli ve sürdürebilir bir hayvancılığın yapılmasını öngördüklerini dile getiren Aksu, "Van YYÜ Hayvancılık Araştırma ve Uygulama Merkezimizdeki ineklerden alacağımız rumen sıvısından çalışmaya başladık. Kapsülün kontrollü salınımını, rumendeki biyolojik ve kimyasal yapılarla etkileşimini test edeceğiz. Ardından çoklu hayvansal çalışmalara yöneleceğiz. Sığır işkembesine yerleştirilecek akıllı kapsülle ani yem değişikliği, yem hijyeni, salgın veya rasyon dengesizliklerinden kaynaklanan hastalıklara karşı hayvanlar daha güvende olacak. Projemizi başarıyla tamamladıktan sonra elde edeceğimiz biyomateryali birçok hayvan türüne de uyarlayabileceğiz." diye konuştu.
Çalışmayı üç yıl içinde tamamlamayı hedeflediklerini vurgulayan Aksu, projenin fikri hakkının Van YYÜ Veteriner Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Devrim Sarıpınar Aksu, doktor öğretim üyeleri Çağrı Kale, Fatma Özkan, Taner Levendoğlu ve doktora öğrencisi veteriner hekim Şirin Duygu Yeşil'e ait olduğunu dile getirdi.
Van YYÜ Rektörü Prof. Dr. Hamdullah Şevli e ülkenin ve bölgenin katma değeri yüksek, ihracat odaklı üretimine katkı sunmaya çalıştıklarını ifade ederek, "Bu kapsamda üniversitemiz öncülüğünde hazırlanan projenin hem ulusal hem de uluslararası çapta değer görmesi bizi mutlu etti. Çalışma ekibimize başarılar diliyorum. Süreç boyunca her türlü desteği vereceğiz." dedi.